Op 20 en 21 januari 2022 is er weer een nascholing farmacologie, aangeboden door PAOfarmacie en Ephor. De nascholing heet: Samenwerken als sleutel: patiëntgerichte aanpak bij optimaliseren polyfarmacie bij ouderen. Onderwerpen die aan bod komen zijn het voorschrijven van psychofarmaca, palliatieve zorg, polyfarmacie, deprescribing en osteoporose. Natuurlijk wordt per onderwerp ingegaan op de kinetiek, de WHO 6-step methode en samenwerken in de keten. Klik op deze link voor meer informatie en inschrijfmogelijkheid. 

Het artikel ‘Optimizing Therapy to Prevent Avoidable Hospital Admissions in Multimorbid Older Adults (OPERAM): cluster randomised controlled trial’ is gepubliceerd in de British Medical Journal (BMJ). Een belangrijk artikel als resultaat van het lopende OPERAM project.

Het artikel beschrijft een gerandomiseerde trial onder klinische patiënten > 70 jaar met multimorbiditeit en polyfarmacie, waarvan een deel een gestructureerde medicatiebeoordeling kreeg op basis van de START/STOPP criteria. Dit resulteerde in reductie van onjuist medicatiegebruik, maar er werd geen significant effect aangetoond op geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames.

Het NtvG publiceerde een Nederlandstalig artikel over het onderzoek: ‘Geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames bij ouderen: zijn ze te voorkomen met een medicatiebeoordeling in het ziekenhuis?’

Het artikel vindt u op  onze homepage onder ‘Artikelen’ of via deze link.

Een interview met Wilma Knol over het artikel vindt u hier.

Het NtvG artikel vindt u hier.

Het CBG heeft een lijst gepubliceerd van medicijnen waarbij wisselen (bv. van merk) om niet-medische redenen niet wenselijk is (ondanks dezelfde werking). Het kan bijvoorbeeld gaan om een heel andere verpakking of uiterlijk, waardoor het risico op verwarring en daardoor niet of verkeerd innemen groot is. Selectiecriteria waren afname van effectiviteit of onthoudingsverschijnselen bij inname later dan 60 uur en de bijwerkingen bij dubbele inname. Middelen als bumetanide, furosemide, metoprolol, haloperidol en lithiumcarbonaat staan onder andere op de lijst. U vindt de lijst onder het kopje ‘Voorschrijfinstrumenten’ op www.ephor.nl.

Recent zijn de middelen denosumab en levothyroxine toegevoegd aan de Ephor app. Inmiddels staan de vier meest gebruikte bisfosfonaten en denosumab in de app, allen met de kleur blauw als ‘mogelijk middel’ aangemerkt voor de behandeling van osteoporose bij ouderen. Er is geen voorkeursmiddel. U vindt de Ephor app op www.ephorapp.nl of u kunt de app downloaden in de appstore.

FDA (U.S. Food and Drug Administration) gaat meer aandacht besteden aan includeren van ouderen in trials.In een virtuele workshop werd er gediscussieerd tussen onderzoekers, de FDA en de farmaceutische industrie. Factoren die een rol spelen zijn multimorbiditeit en bijbehorende polyfarmacie, waardoor ouderen vaak worden ge-excludeerd. Naast leeftijd zijn andere factoren zijn van belang, want ook bij studies zonder leeftijdsgrens is het aandeel van ouderen in studies klein. Er is behoefte aan onderzoek naar het effect van multimorbiditeit op trials en naar inzicht in de redenen waarom ouderen ondervertegenwoordigd zijn. Ook zouden er meer farmacokinetiek en farmacodyamiek studies gedaan moeten worden bij ouderen tijdens het registratieproces, zodat duidelijker wordt wat de consequenties zijn van inclusie van ouderen in trials.

Het volledige verslag van de bijeenkomst leest u hier

In tegenstelling tot een eerdere cohort studie laat een nieuwe, tweede cohort studie niet zien dat tamsulosine een hoger risico geeft op dementie. In deze studie gaf geen enkele alfablokker een verhoogde incidentie van dementie in vergelijking met geen medicatiegebruik. De app tekst van tamsulosine is hierop aangepast. Zie  https://ephorapp.nl/n/1843 onder bijwerkingen.

Door de EMA zijn inmiddels 2 vaccins tegen COVID-19 goedgekeurd: het Moderna en het Comirnaty (Pfizer-BioNTech) vaccin. Beide vaccins zijn uitgebreid onderzocht op effectiviteit en veiligheid en hebben een hoge vaccineffectiviteit (VE) van rond de 95%. Ouderen lijken daarbij even goed beschermd te worden als jongeren, al is door de kleinere aantallen de onzekerheid omtrent de VE bij de hoogste leeftijdsgroepen groter. Ook de veiligheid lijkt bij ouderen niet minder dan bij jongeren.

Een uitgebreidere samenvatting van werkingsmechanisme en bewijs bij ouderen vindt u onder het kopje ‘Rapporten en info’ op onze website of via deze link.

De links naar publicaties van de randomised controlled trials waarop de registratie is gebaseerd vindt u hieronder:

Comirnaty

Moderna

Aan de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen is de module ‘Minderen en stoppen van medicatie’ toegevoegd. De richtlijn biedt handvatten aan voorschrijvers, apothekers en patiënten om te minderen of stoppen met medicatie bij  oudere patiënten.  Het doel hiervan is het optimaliseren van de medicamenteuze behandeling en daarmee het verbeteren van de kwaliteit van leven en het gezondheidswelzijn van de patiënt. Bij de module horen 10 kennisdocumenten van 10 geneesmiddelgroepen, waarin concrete tips worden gegeven, zoals specifieke overwegingen om wel of niet te stoppen en een stop- of afbouwstrategie. Daarnaast zijn de internationale STOPP-START criteria herzien en aangepast aan de Nederlandse situatie in de STOP-START-NL criteria.

U vindt de betreffende richtlijnen en documenten op de Ephor homepage in de kolom ‘Voorschrijven’ onder de kopjes ‘Voorschrijfinstrumenten‘ , ‘Kennisdocumenten‘ en ‘Richtlijnen‘.

In British Journal of Clinical Pharmacology (BJCP) is een artikel verschenen over de bijwerkingen bij ouderen op de SEH, getiteld: ‘Do emergency visits due to adverse drug reactions look different in older people? Results from the ADRED study’. Verwardheid, dehydratie en bradycardie kwamen significant vaker voor bij de oudere leeftijdsgroepen dan bij de jongere volwassenen. Het artikel is te vinden op de Ephor website onder het kopje ‘Artikelen’, of via deze link.

British Journal of Clinical Pharmacology (BJCP) besteedt extra aandacht aan farmacotherapie bij ouderen met een speciaal themanummer: ‘Medicines development to improve clinical outcomes in an increasingly older and multi-morbid patient population.’ Ephor kernleden werkten mee aan dit themanummer.

De trend van een stijgende levensverwachting en multimorbiditeit is al lang gaande, maar de farmacologie is nog onvoldoende meegegroeid op gebied van medicatie-ontwikkeling en geschikte therapieën. Dit themanummer geeft een overzicht van de stand van zaken en gaat in op farmacologische ontwikkelingen ten aanzien van regelgeving, voorschrijven, distributie en opkomende technologieën.  

U vindt het themanummer hier.