Onlangs verscheen bij het ge-bu (geneesmiddelbulletin) een mooi artikel [1] over nortriptyline en amitriptyline, waarin de belangrijkste conclusie was: ‘Er is niet wetenschappelijk onderbouwd dat nortriptyline een minder sterke anticholinerge werking heeft dan amitriptyline. Wanneer ouderen die zijn ingesteld op amitriptyline geen anticholinerge bijwerkingen ondervinden, is er geen reden om amitriptyline te vervangen door nortriptyline.’
Wat vindt Ephor?
In de Ephor app geeft Ephor de voorkeur aan nortriptyline boven amitriptyline bij het voorschrijven van een tricyclisch antidepressivum bij ouderen, onder andere vanwege een minder sterke anticholinerge werking. Dit advies is tot stand gekomen op basis van het beschikbare bewijs en consensus van de expertgroep. In dit geval berust het verschil in anticholinerge activiteit tussen amitriptyline en nortriptyline op een in vitro studie [2] en een review [3] waarin nortriptyline lager wordt gescoord op anticholinerge activiteit. Ook Ephor vindt dit onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing om bij ouderen die ingesteld zijn op amitriptyline dit zonder meer te vervangen door nortriptyline. Situaties waarin nortriptyline wel de voorkeur heeft boven amitriptyline zijn:
- Bij nieuw starten van een tricyclisch antidepressivum bij een patiënt met verhoogd risico op anticholinerge bijwerkingen.
- Het optreden van symptomen die zouden kunnen berusten op anticholinerge bijwerkingen tijdens behandeling met amitriptyline bij patiënten met een goede indicatie voor een tricyclisch antidepressivum.
- Stolk LML, van Stiphout F, Lek RM. Nortriptyline of amitriptyline bij ouderen? Geeft nortriptyline minder anticholinerge bijwerkingen? Ge-Bu 2023 (57) Nr3. https://www.ge-bu.nl/artikel/nortriptyline-of-amitriptyline-bij-ouderen?full
- Chew ML, Mulsant BH, Pollock BG, Lehman ME, Greenspan A, Mahmoud RA, Kirshner MA, Sorisio DA, Bies RR, Gharabawi G. Anticholinergic activity of 107 medications commonly used by older adults. J Am Geriatr Soc. 2008 Jul;56(7):1333-41. doi: 10.1111/j.1532-5415.2008.01737.x.
- Durán, C.E., Azermai, M. & Vander Stichele, R.H. Systematic review of anticholinergic risk scales in older adults. Eur J Clin Pharmacol 2013 (69), 1485–1496. https://doi.org/10.1007/s00228-013-1499-3