Een recente publicatie in de JAMA Internal Medicine stelt het gebruik van de cholesterol verlagende statines ter discussie. Het onderzoek betreft een post-hoc data-analyse van een al oude studie, de ALLHATT-LTT trial, die tussen 1994 en 2002 plaats vond. In de studie werd gekeken naar het effect op preventie van sterfte door alle oorzaken en op cardiovasculaire sterfte van pravastatine bij patiënten ouder dan 65 jaar met lichte hyperlipidemie en hypertensie, maar zonder atherosclerotische cardiovasculaire ziekte. De gemiddelde leeftijd van de behandelde patiënten bedroeg 71,3 [5,2] jaar en van de controlegroep 71,2 [5,2] jaar. Na 6 jaar was er een sterkere cholesteroldaling in de behandelde groep dan in de controlegroep. Er was geen statisch significant verschil in sterfte ten gevolge van alle oorzaken of sterfte tengevolge van cardiovasculaire ziekte. Bij patiënten ouder dan 75 jaar was er zelfs een trend naar toename van sterfte door alle oorzaken bij pravastatine gebruik. De publicatie van de studie is op deze website beschikbaar onder Onderzoek/Artikelen.

Het Alzheimer centrum Radboud te Nijmegen heeft onder leiding van mevrouw van der Marck, mevrouw Smeulders en professor Marcel Olde Rikkert, een leidraad samengesteld voor het medisch wetenschappelijk onderzoek bij ouderen. In de inleiding schrijven zij:

Deze leidraad omvat 45 aanbevelingen omtrent het opzetten en uitvoeren van onderzoek bij ouderen. Sommige aanbevelingen zullen u wellicht verrassen, andere minder, maar zijn niet minder relevant. Het is bijvoorbeeld evident dat ouderen mee moeten denken bij het opzetten en uitvoeren van onderzoek om goed onderzoek te kunnen doen. Hoe beter het onderzoek is aangepast op de doelgroep, des te meer interesse zal er zijn om deel te nemen. Toch is onze ervaring dat deze aanbeveling nog maar door weinig onderzoekers wordt opgevolgd. De urgentie en het belang van betere onder- zoeksmethoden nemen echter snel toe: er komen steeds meer ouderen en we willen en moeten beter geïnformeerd worden met onderzoeksgegevens om meer passende en doelmatige zorg te kunnen realiseren.

De leidraad is op de Ephor website te vinden onder Onderwijs/info/Rapporten

De OPERAM studie is dit jaar van start gegaan en er zijn inmiddels meer dan 100 patiënten in de verschillende centra (Bern, Louvain, Utrecht)  geïncludeerd. In de studie wordt onderzoek gedaan naar het effect van een systematische medicatiereview bij oude patiënten opgenomen in een ziekenhuis. Eindpunt is vermijdbare ziekenhuisopname door bijwerkingen. In de studie wordt gebruik gemaakt van de STRIPassistant een digitale ondersteuning van de medicatiereview die met behulp van de Systematic Tool to Reduce Inappropriate Prescribing (STRIP) wordt uitgevoerd. De resultaten van de studie worden in 2020 verwacht.

De nieuwe nascholingscyclus van Ephor start vanaf april. De onderwerpen zijn (aanmelding via het contactformulier of www.paofarmacie.nl):

11-april Diagnostiek en behandeling van osteoporose en pijn bij ouderen

deel 1: Pijn door osteoporose en de keuze van NSAIDs

deel 2: omgaan met opioïden bij ouderen

9-mei Optimaliseren van polyfarmacie bij ouderen

deel 1: polyfarmacie, probleemanalyse en aanpak

deel 2: shared decision making, medicatie overdracht

6-juni Slaapstoornissen en angst bij ouderen

deel 1: Slaappatroon van ouderen, welk slaapmiddel is het beste?

deel 2: diagnostiek van angst en de keuze van anxiolytica bij ouderen

5-sep Aanpak van delier en gedragsstoornis bij dementie

deel 1: Gedragsstoornissen bij dementie, wat zijn de mogelijkheden?

deel 2: Herkennen en aanpak van een delier bij ouderen

3-okt Depressie en vallen bij ouderen

deel 1: Vallen en medicatie

deel 2: diagnostiek en behandeling van ernstige depressie bij ouderen

31-okt Urologische problematiek bij ouderen

deel 1: diagnostiek en behandeling van Lower Urinary Tract Symptoms

deel 2: aanpak van prostaatproblemen

21-nov Cardiovasculair risicomanagement bij ouderen

deel 1: Doet hypertensie er toe? Wat moet ik met atriumfibrilleren bij ouderen?

deel 2: Diagnostiek en behandeling van angina pectoris en (diastolisch) hartfalen

De 1.000ste studie is ge-uploaded in het elektronische register van de Post-Authorisation Studies (EU PAS Register) van de Europese Unie. Er is een filter aanwezig om te zoeken op leeftijd (65-74 en ouder dan 75 jaar). Het EU PAS Register verschaft een enorme bron van informatie over de veiligheid en effectiviteit van geregistreerde geneesmiddelen. Het is een vrij toegankelijk platform met informatie over post-authorisation research bij geneesmiddelen die geregistreerd zijn in Europa. Studieprotocollen, studie resultaten, gerelateerde publicaties en andere relevante informatie zijn beschikbaar. De link naar het EU PAS Register is: http://www.encepp.eu/encepp/studySearch.htm

De nieuwsbrief van Ephor februari 2017 is beschikbaar op de website. In deze Nieuwsbrief zijn de data opgenomen van de nieuwe nascholingscyclus over de Ephorrapporten die in april 2017 van start gaat. De onderwerpen die worden behandeld zijn binnenkort bekend. De Nieuwsbrief is te vinden onder Info/onderwijs/Ephor Nieuwsbrieven. U kunt zich ook abonneren op de Nieuwsbrief door een bericht via het contactformulier te verzenden.

Een vervolgonderzoek over de periode 2009-2014 betreffende medicatieveiligheid laat zien dat nog steeds lang niet alle aanbevelingen uit het Harm Wrestling (HW) rapport goed worden geïmplementeerd in de huisartsenpraktijk en in de apotheek. Hoewel sommige indicatoren verbeteringen laten zien, zijn vooral aanbevelingen rond het monitoren van elektrolyten nog voor verbetering vatbaar. Er blijken geen eenduidige redenen te zijn voor het al dan niet opvolgen van aanbevelingen door de zorgverleners (hoofdstuk 4). De meeste aanbevelingen zijn één op één opgenomen in relevante zorgstandaarden, dus daar ligt geen verklaring. De projectgroep vindt dan ook dat goede implementatie nog steeds hoog op de agenda dient te staan. Een voorbeeld van een succesvolle interventie is de introductie van medisch farmaceutische beslisregels (MFBs). Het succes dat wordt gezien bij het voorschrijven van maagbeschermende medicatie bij NSAIDs lijkt gerelateerd aan de introductie van deze MFBs. De projectgroep beveelt daarom aan deze beslisregels meer in te gaan zetten of in elk geval de inzet ervan verder te exploreren.

Het rapport is uitgevoerd door prof Sturkenboom (Erasmus MC) als projectleider en is te vinden op deze website onder Onderwijs/info-rapporten.

Dit boek bespreekt de belangrijkste aspecten van de ontwikkeling van geneesmiddelen en therapie voor oudere patiënten. Het boek geeft richting voor de ontwikkeling en het voorschrijven van een rationeel product aan ouderen. Het boek is waardevol voor studenten, wetenschappers, regulators, artsen, apothekers en de geneesmiddelenindustrie. Sven Stegeman uit Oostenrijk is de editor. Paul Jansen van Ephor heeft met een hoofdstuk een bijdrage aan het boek geleverd. De kosten van het e-book zijn 190,39 euro en van de hard-cover 242,74 euro. Springer is de uitgeverij, ISBN 978-3-319-43097-3.

Houd vitaminen in het verzekerd pakket. Dat schrijven seniorenorganisatie KBO-PCOB, de KNMP en het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) in een brief aan minister Schippers van VWS. Zij reageren op het advies van het Zorginstituut Nederland om diverse receptplichtige vitaminen, mineralen en paracetamol 1000mg uit het GVS te laten stromen. De minister besluit in het voorjaar van 2017 of zij deze middelen blijft vergoeden.Dit pakketadvies treft 1,7 miljoen mensen, veelal chronische patiënten. KBO-PCOB, de KNMP en Ephor vinden dat het Zorginstituut in haar advies voorbijgaat aan het feit dat vooral kwetsbare chronisch zieke patiënten de betreffende vitamines, mineralen en paracetamol gebruiken. Juist voor deze groep patiënten is adequate medicatiebewaking van groot belang. De drie organisaties vrezen dat de uitstroom van deze aangetoond (kosten)effectieve middelen uit het verzekerd pakket zal leiden tot therapieontrouw. Dit is penny wise, pound foolish zo stellen ze. Het afschaffen van de vergoeding van middelen ter preventie van botontkalking levert VWS een bedrag van 100 euro per patiënt op, terwijl bijvoorbeeld een behandeling en opname van een oudere met een heupfractuur gemiddeld 14.000 euro kost. Advies Zorginstituut Het Zorginstituut vindt dat middelen niet in het pakket thuishoren als er een (nagenoeg) gelijkwaardig geneesmiddel of voedingssupplement verkrijgbaar is in de vrije verkoop. Zij wil dat deze middelen hetzelfde behandeld worden als zelfzorggeneesmiddelen en adviseert de minister deze middelen uit het GVS te halen. De minister besluit in het voorjaar van 2017 of zij het advies van het Zorginstituut opvolgt. De Tweede Kamer bespreekt dit tijdens het Algemeen Overleg Pakketbeheer in juni 2017, waar de samenstelling van het basispakket 2018 wordt besproken. De verwachting is dat eventuele maatregelen rond de vergoeding van vitamine D, mineralen en paracetamol per 2018 ingaan.